کتاب "نظریه قابلیت اطمینان پیشرفته در مهندسی سیستم ها" که به تازگی توسط دکتر امیر نجفی عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر رحیم رنجبر مدرس دانشگاه، مهندس سیما نظری، دکتر سالار خسروی و دکتر محمدرضا والی زاده ترجمه شده است. یکی از دروس مهمی که دانشجویان رشته های مدیریت صنعتی و مهندسی صنایع در مقطع ارشد و دکتری باید به آن توجه کنند درس مهندسی سیستم هاست.

اطمینان پذیری یا قابلیت اطمینان درصد کامیابی در انجام دستورکار است، یا درصد اینکه سامانه ای بی آنکه دچار نارسایی شود به دستورکار برگزیده با مرزهای گزینش شده در برنامه ریزی (مانند مرزهای زمانی و مکانی) و در بستر کارکردی ویژه (مانند دما، نم ، لرزش و...) کار کند. اطمینان داده ها: پشتیبانی داده ها دربرگیرنده نگهداری از پایگاه های داده از دسترسی ناروا با دستکاری داده ها در انباشت، پردازش، جابجایی، پیشگیری در برابر خودداری از خدمت به کاربران مجاز و کارهای بایسته برای شناسایی، آمارگیری و رویارویی با دستکاری های ناروا است.

تعریف قابلیت اطمینان بر تعریف وقوع خرابی و عیب بنا شده‌است. برای مدلسازی قابلیت اطمینان روش‌های مختلفی وجود دارد. روش‌های مبتنی بر آمار و اطلاعات آماری ناشی از عملکرد و تعیین تعداد خرابی و همچنین بررسی فیزیک خرابی. در روش جعبه سیاه سیستم در کل بررسی می‌شود و در روش جعبه شفاف ساختار سیستم و اجزاء مورد توجه قرار می‌گیرد و برای اندازه‌گیری قابلیت اطمینان یک سیستم ابتدا سیستم به اجزایی شکسته می‌شود و قابلیت اطمینان سیستم برحسب قابلیت اطمینان اجزای آن بیان می‌گردد. برای محاسبه قابلیت اطمینان هر جزء براساس داده‌های آماری در دسترس، مدلی برای نرخ وقوع خرابی انتخاب می‌شود و پارامترهای آن براساس داده‌های موجود تخمین زده می‌شوند یا با شبیه‌سازی و دانش مهندسی وتجربه افراد خبره نرخ خرابی تخمین زده می‌شود. در روش‌های مهندسی تعیین مدل و مکانیزم خرابی بسیار مهم است.

دو تابع اصلی در بررسی رفتار وقوع خرابی، توابع چگالی وقوع خرابی (f) و نرخ مخاطره (z) هستند. در یک بازه زمانی خاص، چگالی وقوع خرابی برابر نسبت وقوع خرابی‌های رخ داده در آن بازه به کل جمعیت اولیه عناصر، تقسیم بر طول بازه‌است. به عبارت دیگر این تابع سرعت میانگین (یا سرعت کلی وقوع خرابی ها) را نشان می‌دهد. ولی نرخ مخاطره را می‌توان سرعت لحظه‌ای وقوع خرابی‌ها دانست که برابر است با نسبت تعداد وقوع خرابی‌ها در بازه به تعداد عناصر سالم در ابتدای بازه، تقسیم بر طول بازه.

مهندسی قابلیت اطمینان به انگلیسی Reliability engineering شاخه‌ای از مهندسی است که با جنبه‌های مختلف قابلیت اطمینان یک سیستم طی چرخه حیات آن سر و کار دارد. به‌طور عمومی می‌توان قابیلیت اطمینان در سیستم‌ها را به صورت زیر تعریف کرد: توانایی سیستم یا زیرسیستم برای انجام دادن صحیح مأموریت مشخص و از پیش تعریف شده در شرایط معین و در دوره زمانی مشخص، که معمولاً در غالب تعدادی پارامتر احتمالاتی بیان می‌شود.

از جایگاه مهندسی می‌توان به قابلیت اطمینان و کاربرد آن در سیستم‌ها از جنبه‌های مختلفی پرداخت از قبیل:

• مناسب بودن وسیله‌ای برای هدفی در زمان مشخصی
• ظرفیت سیستم یا وسیله برای انجام مأموریتی که برای آن طراحی شده‌است.
• مقاومت سیستم یا وسیله در برابر شکست
• احتمال این که واحد در حال کار بتواند وظیفه مورد نظر را در بازه زمانی مشخص به نحو احسن انجام دهد.
• توانایی سیستم برای شکست کم هزینه

این موضوع با وجود قدمت طولانی در جهان، چند سال است که توسط مراکز علمی و پژوهشی کشور مورد توجه قرار گرفته و در برخی از پروژه‌های کشور به صورت محدود پیاده‌سازی می‌شود. پژوهشگاه هوا و فضا وزارت علوم به همراه برخی مراکز دانشگاهی نظیر دانشگاه امیرکبیر و دانشگاه تهران از پیشگامان این عرصه محسوب شده و این موضوع به صورت جدی توسط اساتید آنان مورد مطالعه قرار گرفته‌است و دروسی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری برای علاقه‌مندان ارائه می‌کنند. کتاب فوق الذکر یکی از جدیدترین منابع برای مطالعه در این زمینه می باشد.